Jaka jest rola chrząstki stawowej w ludzkim organizmie? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz poniżej. Z dalszej części artykułu dowiesz się także, jak przyspieszyć proces odbudowy i regeneracji chrząstki stawowej.
Spis treści:
- Chrząstka stawowa – charakterystyka
- Struktura chrząstki stawowej
- Rola chrząstki stawowej
- Odbudowa i regeneracja chrząstki stawowej
- Jak dbać o chrząstkę stawową?
Chrząstka stawowa — charakterystyka
Chrząstka stawowa pokrywa powierzchnię stawową kości i znajduje się we wszystkich stawach naszego ciała. W większości stawów jest chrząstką szklistą, jednak w niektórych stawach takich jak staw skroniowo-żuchwowy, mostkowo-obojczykowy i obojczykowo-barkowy występuje jako chrząstka włóknista. Leży na warstwie zwapniałej chrząstki łączącej się bezpośrednio z kością, a jej powierzchnia jest gładka i świecąca [1].
Cechą charakterystyczną chrząstki stawowej jest duża sprężystość, dzięki czemu z łatwością odkształca się pod wpływem obciążeń przenoszonych w czasie ruchów stawu. Wraz z wiekiem dochodzi do zużycia chrząstki i traci ona swoją sprężystość, staje się coraz cieńsza i bardziej żółta [1].
Grubość chrząstki stawowej jest różna w zależności od stawu. Najistotniejszą jej własnością jest odporność na tarcie powierzchni stawowych. Ze względu na fakt, że chrząstka pokrywa powierzchnie kości, to ułatwia ich poślizg [1].
Struktura chrząstki stawowej
Chondrocyty (komórki tkanki chrzęstnej) stanowią zaledwie 1% objętości chrząstki. W macierzy chrząstki je otaczającej znajdują się włókna kolagenowe. Macierz chrząstki składa się głównie z wody (od 60 do nawet 80% całej masy), oprócz której występuje w niej także kolagen i proteoglikany. Budowa chrząstki stawowej jest warstwowa. Połowę jej grubości stanowią dwie głębsze warstwy [1].
Rola chrząstki stawowej
Chrząstka ma bardzo niski współczynnik tarcia, który dodatkowo spada wraz ze wzrostem obciążenia. Jej powierzchnię pokrywa maź stawowa. Dzięki chrząstce stawowej kości są odporne na tarcie i łatwiej się ślizgają. Chroni ona przed nadmierną eksploatacją elementów stawowych, zapewnia amortyzację wstrząsów i pomaga utrzymać stawy w dobrej kondycji [1].
Odbudowa i regeneracja chrząstki stawowej
Regeneracja chrząstki stawowej jest w zasadzie niemożliwa, ponieważ nie posiada ona ochrzęstnej, od której mogłaby postępować regeneracja. Chrząstka nie jest unerwiona, w dodatku nie ma naczyń krwionośnych ani chłonnych. Jej odżywianie ma miejsce poprzez dyfuzję od strony jamy stawu z płynu stawowego, który po niej krąży [1].
Jak dbać o chrząstkę stawową?
Dla zdrowia stawów i chrząstki stawowej powinno się przede wszystkim uprawiać regularną aktywność fizyczną. Należy wybierać sporty, które nie powodują dużych przeciążeń stawów (pływanie, jazda na rowerze, spacery). Ważne jest też, aby na tyle, na ile to możliwe, oszczędzać stawy, unikając noszenia ciężkich przedmiotów, chodzenia po nieregularnym podłożu czy długotrwałego stania lub klęczenia. Ponadto dobrze jest też zadbać o prawidłową masę ciała i zrzucić zbędne kilogramy (nadwaga prowadzi do nadmiernego obciążenia stawów i może sprzyjać przedwczesnemu zużyciu chrząstki) [4].
Najczęściej zadawane pytania dotyczące chrząstki stawowej:
1. Do czego służy chrząstka stawowa?
Chrząstka stawowa jest elastyczną tkanką pokrywającą powierzchnię stawów całego organizmu. Zapewnia odpowiedni poślizg kościom, zapobiegając ich ścieraniu się, ponadto amortyzuje wstrząsy.
2. Jak dbać o chrząstkę stawową?
Pozytywny wpływ na stan stawów, w tym również chrząstki stawowej ma przede wszystkim regularna aktywność fizyczna o umiarkowanym charakterze, a także zdrowa dieta i ogólnie zdrowy styl życia.
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Bibliografia:
- Ciszek B., Morfologia i funkcja chrząstki stawowej, Acta Clinica, Tom 1, Numer 1, 2011 (witryna internetowa: http://zatoka.icm.edu.pl/acclin/vol_1_issue_1/acclin1_art02_ciszek.pdf (dostęp: 2022.11.20.)).
- Stępień K., Chondromalacja w stawie rzepkowo-udowym, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/262066,chondromalacja-w-stawie-rzepkowo-udowym (dostęp: 2022.11.21.)).
- Guła Z., Korkosz M., Choroba zwyrodnieniowa stawów, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/65000,choroba-zwyrodnieniowa-stawow (dostęp: 2022.11.21.)).
