Chrząstka stawowa – czym jest i jakie pełni funkcje? - 4Flex

Uszkodzenie chrząstki stawowej kolan, bioder, barków i innych stawów to powszechny problem, który dotyczy ludzi w różnym wieku. Choć przyczyny uszkodzenia chrząstki są różne, to objawy zazwyczaj takie same: dolegliwości bólowe ograniczające ruch w stawie, a co za tym idzie również prowadzenie aktywnego trybu życia, a czasem wręcz normalne funkcjonowanie. W związku z tym pojawia się pytanie, jaka jest rola chrząstki stawowej w ludzkim organizmie? Odpowiedź na nie znajdziesz poniżej. Z dalszej części artykułu dowiesz się także, jak przyspieszyć proces odbudowy i regeneracji chrząstki stawowej oraz jak leczy się uszkodzoną chrząstkę stawową.

Spis treści:

Chrząstka stawowa – charakterystyka

Chrząstka stawowa pokrywa powierzchnię stawową kości i znajduje się we wszystkich stawach naszego ciała. W większości stawów jest chrząstką szklistą, jednak w niektórych stawach takich jak staw skroniowo-żuchwowy, mostkowo-obojczykowy i obojczykowo-barkowy występuje jako chrząstka włóknista. Leży na warstwie zwapniałej chrząstki łączącej się bezpośrednio z kością, a jej powierzchnia jest gładka i świecąca1.

Cechą charakterystyczną chrząstki stawowej jest duża sprężystość, dzięki czemu z łatwością odkształca się pod wpływem obciążeń przenoszonych w czasie ruchów stawu. Wraz z wiekiem dochodzi do zużycia chrząstki i traci ona swoją sprężystość, staje się coraz cieńsza i bardziej żółta1.

Grubość chrząstki stawowej jest różna w zależności od stawu. Najistotniejszą jej własnością jest odporność na tarcie powierzchni stawowych. Ze względu na fakt, że chrząstka pokrywa powierzchnie kości, to ułatwia ich poślizg1.

Struktura chrząstki stawowej

Chondrocyty (komórki tkanki chrzęstnej) stanowią zaledwie 1% objętości chrząstki. W macierzy chrząstki je otaczającej znajdują się włókna kolagenowe. Macierz chrząstki składa się głównie z wody (od 60 do nawet 80% całej masy), oprócz której występuje w niej także kolagen i proteoglikany. Budowa chrząstki stawowej jest warstwowa. Połowę jej grubości stanowią dwie głębsze warstwy1.

Rola chrząstki stawowej

Chrząstka ma bardzo niski współczynnik tarcia, który dodatkowo spada wraz ze wzrostem obciążenia. Jej powierzchnię pokrywa maź stawowa. Dzięki chrząstce stawowej kości są odporne na tarcie i łatwiej się ślizgają. Chroni ona przed nadmierną eksploatacją elementów stawowych, zapewnia amortyzację wstrząsów i pomaga utrzymać stawy w dobrej kondycji1.

Uszkodzenie chrząstki stawowej – przyczyny

Choć chrząstka stawowa cechuje się dużą elastycznością i wytrzymałością, to i tak narażona jest na uszkodzenia. Do fizycznego uszkodzenia chrząstki stawowej dochodzi przede wszystkim w wyniku kontuzji i urazów. Jeśli ubytki chrząstki nawarstwiają się w obrębie jednego stawu, to wtedy może wystąpić zespół przedwczesnego zużywania chrząstki stawowej. Dotyczy to zwłaszcza sportowców, ale nie tylko.

Uszkodzenia chrząstki stawowej prowadzą do zainicjowania procesów zwyrodnieniowych i rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów. Jest to choroba będąca wynikiem działania czynników biologicznych i mechanicznych destabilizujących powiązane ze sobą procesy degradacji i tworzenia chrząstki stawowej oraz warstwy podchrzęstnej kości2.

Równoznaczne ze zmianami zwyrodnieniowymi jest wystąpienie chondromalacji. Wyróżnia się m.in. chondromalację w stawie rzepkowo-udowym, a jej objawem jest ból w stawie kolanowym, któremu towarzyszyć może obrzęk przedniej części stawu3.

Odbudowa i regeneracja chrząstki stawowej

Regeneracja chrząstki stawowej jest w zasadzie niemożliwa, ponieważ nie posiada ona ochrzęstnej, od której mogłaby postępować regeneracja. Chrząstka nie jest unerwiona, w dodatku nie ma naczyń krwionośnych ani chłonnych. Jej odżywianie ma miejsce poprzez dyfuzję od strony jamy stawu z płynu stawowego, który po niej krąży1.

Uszkodzona chrząstka stawowa – jak leczyć?

Metody leczenia zależą od stopnia uszkodzenia chrząstki i nasilenia dolegliwości. Jeśli zmiany nie są duże, wdraża się leczenie zachowawcze. Największe znaczenie ma fizjoterapia i regularne wykonywanie ćwiczeń w domu. W leczeniu chrząstki stawowej wykorzystuje się także zastrzyki dostawowe z kwasem hialuronowym czy czynnikami wzrostu wyizolowanymi z krwi pacjenta. Dodatkowo mozna zastosować suplementację kolagenem wspierającym regenerację tkanki chrzestnej poprzez pobudzenie odbudowwy tkanki chrzęstnej. Celem takiego postępowania jest jedynie zapobiegnięcie dalszemu zużyciu chrząstki stawowej, żadna z tych metod nie jest w stanie jej odbudować3.

W razie zaostrzenia dolegliwości stosuje się leki przeciwzapalne, chłodzenie i odciążanie. Jeśli takie postępowanie nie pomoże, rozważa się leczenie operacyjne. Dobór rodzaju zabiegu operacyjnego zależy od wielkości i lokalizacji ubytków w chrząstce stawowej3.

Jak dbać o chrząstkę stawową?

Dla zdrowia stawów i chrząstki stawowej powinno się przede wszystkim uprawiać regularną aktywność fizyczną. Należy wybierać sporty, które nie powodują dużych przeciążeń stawów (pływanie, jazda na rowerze, spacery). Jeśli jakieś czynności wywołują ból stawów, trzeba unikać ich wykonywania. Ważne jest też, aby na tyle, na ile to możliwe, oszczędzać stawy, unikając noszenia ciężkich przedmiotów, chodzenia po nieregularnym podłożu czy długotrwałego stania lub klęczenia. Ponadto dobrze jest też zadbać o prawidłową wagę i zrzucić zbędne kilogramy (nadwaga i otyłość prowadzą do nadmiernego obciążenia stawów i mogą sprzyjać przedwczesnemu zużyciu chrząstki)4.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące chrząstki stawowej:

1.Do czego służy chrząstka stawowa?

Chrząstka stawowa jest elastyczną tkanką pokrywającą powierzchnie stawów całego organizmu. Zapewnia odpowiedni poślizg kościom, zapobiegając ich ścieraniu się, ponadto amortyzuje wstrząsy.

2.Jak dbać o chrząstkę stawową?

Pozytywny wpływ na stan stawów, w tym również chrząstki stawowej ma przede wszystkim regularna aktywność fizyczna o umiarkowanym charakterze, a także zdrowa dieta i ogólnie zdrowy styl życia.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

  1. Ciszek B., Morfologia i funkcja chrząstki stawowej, Acta Clinica, Tom 1, Numer 1, 2011 (witryna internetowa: http://zatoka.icm.edu.pl/acclin/vol_1_issue_1/acclin1_art02_ciszek.pdf (dostęp: 2022.11.20.)).
  2. Zimmermann-Górska I., Goncerz G., Szczepański L., Choroba zwyrodnieniowa stawów, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.13 (dostęp: 2022.11.21.)).
  3. Stępień K., Chondromalacja w stawie rzepkowo-udowym, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/262066,chondromalacja-w-stawie-rzepkowo-udowym (dostęp: 2022.11.21.)).
  4. Guła Z., Korkosz M., Choroba zwyrodnieniowa stawów, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/65000,choroba-zwyrodnieniowa-stawow (dostęp: 2022.11.21.)).

Linia produktów 4flex

Kompleksowo

opakowanie 4Flex – 30 saszetek z proszkiem. Suplement diety na stawy z kolagenem dla dorosłych.

Kolagen Fortigel®

4Flex saszetki

Ze smakiem

opakowanie 4Flex o smaku czarnej porzeczki

Kolagen Fortigel® + witamina C

4Flex smakowy

Kompleksowo

Suplement diety 4Flex sport – łatwo przyswajany kolagen z l-karnityną. Produkt przeznaczony dla osób aktywnych i dbających o zdrowy tryb życia.

Wyjątkowe połączenie kolagenu i L-karnityny

4Flex Sport

Dojrzale

Suplement diety 4Flex silver na stawy. Kolagen nowej generacji z wapniem i witaminą D. Opakowanie 30 saszetek z proszkiem.

Kolagen Fortigel® + wapń + witamina D

4flex Silver

Czytaj więcej

Zdrowy kręgosłup na starość – jak zapobiegać schorzeniom? Zdrowy kręgosłup na starość - jak zapobiegać schorzeniom? Zdrowy kręgosłup na starość - jak zapobiegać schorzeniom? Kręgosłup i mięśnie grzbietu, które go otaczają, są narażone na duże obciążenia. Bardzo często bóle pleców dają o sobie znać w jesieni życia.... Więcej Zapalenie stawu łokciowego – jak zapobiegać? Zapalenie stawu łokciowego - jak zapobiegać Zapalenie stawu łokciowego - jak zapobiegać? Zapalenie stawu łokciowego najczęściej  przybiera postać zapalenia kaletki maziowej łokcia lub reumatoidalnego zapalenia stawów. [1] Oba schorzenia mogą powodować stan zapalny i obrzęk... Więcej Zapalenie stawu kolanowego – przyczyny, diagnostyka, metody leczenia Zapalenie stawu kolanowego - przyczyny, diagnostyka, metody leczenia Zapalenie stawu kolanowego - przyczyny, diagnostyka, metody leczenia Reumatoidalne zapalenie stawu kolanowego to najczęstsza choroba zapalna kolana, która może rozwinąć się już w młodym wieku. Jeśli nie jest leczona, może prowadzić... Więcej Reumatoidalne zapalenie stawów – przyczyny, objawy i leczenie Reumatoidalne zapalenie stawów - przyczyny, objawy i leczenie Reumatoidalne zapalenie stawów – przyczyny, objawy i leczenie Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), kiedyś nazywane gośćcem lub gośćcem przewlekle postępującym [1], to przewlekła choroba zapalna, która atakuje przede wszystkim stawy. Nieleczona może... Więcej Staw kolanowy: Budowa, funkcje i najczęstsze problemy zdrowotne Staw kolanowy- budowa, funkcje i najczęstsze problemy zdrowotne Staw kolanowy: Budowa, funkcje i najczęstsze problemy zdrowotne Staw kolanowy, czyli największy staw w organizmie człowieka, jest skomplikowany pod względem swojej budowy. Z tego powodu jest narażony na różnego typu urazy... Więcej Ból stawu skokowego: przyczyny, objawy i metody łagodzenia Ból stawu skokowego - przyczyny, objawy i metody łagodzenia Ból stawu skokowego: przyczyny, objawy i metody łagodzenia Ból stawu skokowego może utrudniać normalne funkcjonowanie i w zależności od przyczyny może przybierać różne nasilenie. Kontuzja stawu skokowego jest często spotykana, ponieważ... Więcej Staw barkowy: anatomia, funkcje i najczęstsze problemy zdrowotne Staw barkowy: Anatomia, funkcje i najczęstsze problemy zdrowotne Staw barkowy: anatomia, funkcje i najczęstsze problemy zdrowotne Ból barku może wynikać z różnych schorzeń i nie zawsze ma taką samą przyczynę. Warto dowiedzieć się, co może go powodować, ponieważ leczenie... Więcej Ból kręgosłupa piersiowego – przyczyny, objawy, sposoby leczenia Ból kręgosłupa piersiowego – przyczyny, objawy, sposoby leczenia Ból kręgosłupa piersiowego – przyczyny, objawy, sposoby leczenia Ból pleców w odcinku piersiowym to powszechnie występujący problem, który dotknąć może każdego bez względu na wiek. Pojawić się może między innymi u... Więcej Ból kręgosłupa – przyczyny, objawy, rodzaje, leczenie Ból kręgosłupa – przyczyny, objawy, rodzaje, leczenie Ból kręgosłupa – przyczyny, objawy, rodzaje, leczenie Ból kręgosłupa to powszechny problem zdrowotny, który dotyka ludzi w różnym wieku. Prawdopodobnie większość społeczeństwa na jakimś etapie życia doświadczy bólu pleców. Może... Więcej Ból kręgosłupa w odcinku szyjnym – przyczyny, leczenie, profilaktyka Ból kręgosłupa w odcinku szyjnym – przyczyny, leczenie, profilaktyka Ból kręgosłupa w odcinku szyjnym – przyczyny, leczenie, profilaktyka Dolegliwości bólowe kręgosłupa szyjnego występują powszechnie i dotyczą coraz młodszych osób. Stanowią duży problem epidemiologiczny mający nawrotowy i przewlekły charakter. Przyczyn bólu kręgosłupa... Więcej Przeciążone stawy – przyczyny, objawy oraz co powodują Przeciążone stawy – przyczyny, objawy oraz co powodują Przeciążone stawy – przyczyny, objawy oraz co powodują Stawy u człowieka to najbardziej ruchome i zarazem najbardziej złożone połączenia kości. Pojawiające się w ich obrębie dolegliwości bólowe mogą wywoływać obawę, że... Więcej Chrząstka stawowa – czym jest i jaką pełni funkcję oraz jak o nią dbać? Chrząstka stawowa – czym jest i jaką pełni funkcję oraz jak o nią dbać Chrząstka stawowa – czym jest i jaką pełni funkcję oraz jak o nią dbać? Uszkodzenie chrząstki stawowej kolan, bioder, barków i innych stawów to powszechny problem, który dotyczy ludzi w różnym wieku. Choć przyczyny uszkodzenia chrząstki są... Więcej Ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym – przyczyny, leczenie i profilaktyka Ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym – przyczyny, leczenie i profilaktyka Ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym – przyczyny, leczenie i profilaktyka Bóle zlokalizowane w dolnym odcinku kręgosłupa zwykło się nazywać bólami krzyża. Są to jedne z najczęstszych dolegliwości występujących u człowieka, a ich częstość... Więcej Bóle mięśni – przyczyny i sposoby radzenia sobie z problemem Bóle mięśni - przyczyny i sposoby radzenia sobie z problemem Bóle mięśni – przyczyny i sposoby radzenia sobie z problemem Ból pochodzenia mięśniowego to powszechny problem, który dotyczy ludzi w różnym wieku. Większość dorosłych doświadczyła jednego lub więcej epizodów bólu mięśniowo-szkieletowego, będącego skutkiem... Więcej Kolagen – czym jest i jaką pełni funkcję w organizmie? Kolagen – czym jest i jaką pełni funkcję w organizmie Kolagen – czym jest i jaką pełni funkcję w organizmie? Kolagen to substancja naturalnie występująca w ludzkim organizmie, wykazująca wiele właściwości zdrowotnych i szerokie spektrum działania. Zapewnia jędrność i elastyczność skórze, a włosy... Więcej Maź stawowa – czym jest i jaką pełni rolę? Maź stawowa – czym jest i jaką pełni rolę? Maź stawowa – czym jest i jaką pełni rolę? Maź stawowa to substancja, która przez smarowanie powierzchni chrząstek zmniejsza tarcie w stawach, dzięki czemu mogą one zapewniać ruchomość składnikom szkieletu. Kiedy ilość... Więcej Bóle stawów – przyczyny i sposoby radzenia sobie z problemem Grafika przedstawia rehabilitację wywołaną bólem stawów Bóle stawów – przyczyny i sposoby radzenia sobie z problemem Ostry ból jednego lub kilku stawów może mieć różnorakie podłoże. Jedną z możliwych przyczyn bólu stawów jest choroba zwyrodnieniowa. Dolegliwości ze strony stawów... Więcej Ból stawu krzyżowo-biodrowego – przyczyny, sposoby radzenia sobie z problemem Grafika przedstawia osobę trzymającą się za odcinek krzyżowo- biodrowy Ból stawu krzyżowo-biodrowego – przyczyny, sposoby radzenia sobie z problemem Ból stawu krzyżowo-biodrowego odczuwany w okolicy lędźwiowego odcinka kręgosłupa jest bardzo uciążliwy i utrudnia normalne funkcjonowanie. Często utożsamiany jest z rwą kulszową, z... Więcej Staw ramienny – rodzaj, budowa i funkcje Staw ramienny – rodzaj, budowa i funkcje Staw ramienny – rodzaj, budowa i funkcje Staw ramienny jest jedną ze struktur budujących bark. Połączony jest wraz ze stawem barkowo-obojczykowym. Pozostałe elementy, tworzące bark, to m.in. kość ramienna, łopatka... Więcej Ból łokcia – przyczyny, leczenie Ból łokcia - przyczyny, leczenie Ból łokcia – przyczyny, leczenie Ból łokcia może być odczuwany przy jego zginaniu lub prostowaniu, podnoszeniu ciężkich przedmiotów, angażowaniu go do wykonywania czynności, a nawet w spoczynku. W... Więcej Rodzaje stawów w ciele człowieka oraz ich funkcje Poznaj rodzaje stawów w ciele człowieka Rodzaje stawów w ciele człowieka oraz ich funkcje Stawy u człowieka, czyli połączenia maziowe, to najbardziej ruchome i jednocześnie najbardziej złożone połączenia kości1. Stanowią element odpowiedzialny za wykonywanie podstawowych ruchów oraz... Więcej Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie Wizyta u lekarza z powodu bólu nadgarstka Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie Ból nadgarstka i okolic może mieć etiologię urazową lub nieurazową. Zbudowany z wielu drobnych stawów nadgarstek stale narażony jest na przeciążenia i urazy,... Więcej Strzelające stawy – co robić, gdy stają się problemem? Czy strzelające stawy występują tylko u osób starszych? Strzelające stawy – co robić, gdy stają się problemem? Stawy umożliwiają wykonywanie złożonych ruchów i są intensywnie zaangażowane każdego dnia. Dodatkowo, pod wpływem różnych czynników (np. ubogiej diety, papierosów czy starzenia się)... Więcej Zwyrodnienie stawu biodrowego – objawy, przyczyny, techniki leczenia Lekarz diagnozuje dolegliwości biodrowe Zwyrodnienie stawu biodrowego – objawy, przyczyny, techniki leczenia Choroba zwyrodnieniowa stawów biodrowych jest powszechnie uznawana za schorzenie wieku starszego, a w praktyce coraz częściej dotyka także ludzi młodych. Nadwaga, brak aktywności... Więcej Zwyrodnienie stawu kolanowego – diagnostyka oraz metody leczenia gonartrozy Co to jest gonartroza? Zwyrodnienie stawu kolanowego – diagnostyka oraz metody leczenia gonartrozy Gonartroza to postępująca choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego, która w zaawansowanej postaci może prowadzić nawet do niepełnosprawności. Właściwie dobrane leczenie oraz rehabilitacja mogą jednak... Więcej Zwyrodnienie stawu barkowego – przyczyny powstawania i leczenie Lekarz diagnozujący zwyrodnienie stawu barkowego Zwyrodnienie stawu barkowego – przyczyny powstawania i leczenie Choroba zwyrodnieniowa stawów to jedno z najczęściej występujących schorzeń obejmujących układ ruchu. Zmiany zwyrodnieniowe mogą lokalizować się w różnych miejscach, w tym nawet... Więcej Zwyrodnienie stawów – przyczyny, objawy i metody leczenia Czym zwyrodnienie stawów różni się od RZS? Zwyrodnienie stawów – przyczyny, objawy i metody leczenia Zwyrodnienie stawów to choroba atakująca stawy, głównie osób starszych. Cechuje się bólem, który na początku występuje wyłącznie podczas ruchów, a w zaawansowanej postaci dokucza... Więcej Ból kolana – przyczyny, leczenie, profilaktyka Jakie są przyczyny bólu kolan? Ból kolana – przyczyny, leczenie, profilaktyka Ból w kolanie potrafi zepsuć cały dzień – utrudnia swobodne poruszanie się i wywołuje spory dyskomfort. Jeśli utrzymuje się długo, tym bardziej obniża... Więcej Zapalenie stawu biodrowego – objawy, profilaktyka Ból biodra spowodowany zapaleniem stawu Zapalenie stawu biodrowego – objawy, profilaktyka Zapalenie stawu biodrowego, nazywane także przemijającym zapaleniem stawu biodrowego, to w miarę łagodna choroba zapalna stawu biodrowego, która pociąga za sobą silne dolegliwości... Więcej Bóle stawów u starszych osób – przyczyny oraz sposoby leczenia Mężczyzna cierpiący z powodu bólu stawów Bóle stawów u starszych osób – przyczyny oraz sposoby leczenia Bóle stawów to częsty problem ludzi w podeszłym wieku. Zazwyczaj powoduje je choroba zwyrodnieniowa stawów, ale nie jest to jedyne schorzenie układu ruchu,... Więcej