Nadgarstek to część kończyny górnej zlokalizowana pomiędzy przedramieniem a dłonią. Znajdują się w nim m.in. stawy, które łączą kości ludzkiego szkieletu z innymi kośćmi i chrząstkami. Jednym z nich jest staw promienno-nadgarstkowy. Zobacz, jak jest zbudowany, jakie ruchy można dzięki niemu wykonywać oraz poznaj najważniejsze funkcje tej części ciała człowieka.
Spis treści:
- Gdzie znajduje się staw promieniowo-nadgarstkowy?
- Z czego składa się staw promieniowo-nadgarstkowy? Anatomia
- Jakie działa staw promieniowo-nadgarstkowy?
- Jakie są funkcje stawu promieniowo-nadgarstkowego? Zakres ruchów
- Jak dbać o staw promieniowo-nadgarstkowy?
Gdzie znajduje się staw promieniowo-nadgarstkowy?
Staw promieniowo-nadgarstkowy to staw maziowy. Powstał w wyniku połączenia między dalszą kością promieniową a kością łódeczkowatą, księżycowatą i trójgraniastą, a także strukturami tkanek miękkich, które utrzymują staw razem [1]. Znajduje się on w nadgarstku, czyli w ruchomej części kończyny górnej umiejscowionej pomiędzy dłonią a przedramieniem. Staw ten jest jednym ze stawów nadgarstka. Tworzy go wraz z innymi stawami, takimi jak staw nadgarstkowo-śródręczny, nadgarstkowo-śródręczny kciuka oraz śródnadgarstkowy [2].
Z czego składa się staw promieniowo-nadgarstkowy? Anatomia
Do najważniejszych elementów stawu promieniowo-nadgarstkowego należą [3]:
- Panewka stawowa – to element, który w 3/4 stanowi powierzchnia nadgarstkowa kości promieniowej i w 1/4 krążek stawowy; jest ustawiona lekko pochyło w kierunku strony łokciowej i do przodu;
- główka stawowa – ma jajowaty kształt; składa się z kości łódeczkowatej, księżycowatej oraz trójgraniastej, które są połączone w jedną całość więzadłami międzykostnymi; pokrywa je również chrząstka, która uzupełnia powierzchnię główki stawowej;
- torebka stawowa – to luźna i duża struktura, która jest przyczepiona do wszystkich brzegów powierzchni stawowych kości promieniowej, krążka stawowego oraz kości nadgarstka; powierzchnię torebki stawowej wzmacniają więzadła;
- krążek stawowy – tylko jego część wchodzi w skład stawu promieniowo-nadgarstkowego; reszta znajduje się w chrząstce trójkątnej.
Jakie działa staw promieniowo-nadgarstkowy?
Kość łódeczkowata, księżycowata i trójgraniasta w stawie promieniowo-nadgarstkowym tworzą segment wstawkowy i przy ruchach są całkowicie zależne od otaczających sił mechanicznych. Sprzyja temu fakt, że nie mają przyczepów ścięgnistych [1]. Do miękkich struktur wchodzących w skład nadgarstka zaliczają się chrząstka stawowa oraz więzadła zewnętrzne np. więzadło promieniowo-nadgarstkowe grzbietowe, które zapewnia stabilizację grzbietową kości łódeczkowatej w czasie wykonywania wszystkich ruchów nadgarstka [1]. Do prawidłowego działania stawu promieniowo-nadgarstkowego niezbędne są również mięśnie, takie jak mięsień zginacz promieniowy nadgarstka i zginacz łokciowy nadgarstka, mięsień prostownik promieniowy nadgarstka krótki oraz prostownik łokciowy nadgarstka [4].
Prawidłowe działanie wszystkich struktur stawu promieniowo-nadgarstkowego umożliwia wykonywanie ruchów ręką w nadgarstku. Należy pamiętać, że ruchy każdego ze stawów w nadgarstku zależą od rodzaju wykonywanej czynności. Przykładowo podczas zgięcia większy zakres ruchomości pojawia się w stawie promieniowo-nadgarstkowym w porównaniu z tym, który ma staw śródnadgarstkowy. Odwrotna sytuacja następuje podczas wyprostu. Ma to związek z szybszym kontaktem tylnej krawędzi kości promieniowej z kośćmi w nadgarstku [5].
Jakie są funkcje stawu promieniowo-nadgarstkowego? Zakres ruchów
Staw promieniowo-nadgarstkowy umożliwia prawidłowe ruchy ręki. Dzięki niemu możliwe jest [1, 3]:
- zginanie, prostowanie, przywodzenie i odwodzenie nadgarstka;
- zginanie dłoniowe oraz grzbietowe ręki;
- odwodzenie ręki w kierunku łokciowym i promieniowym;
- ruch obwodzenia ręki.
Warto również pamiętać, że to staw promieniowo-nadgarstkowy jest głównym miejscem, w którym dochodzi do rozproszenia siły przechodzącej przez nadgarstek. W czasie trzymania nadgarstka w pozycji neutralnej aż 80% siły przechodzi przez staw promieniowo-nadgarstkowy [1].
Ponadto staw promieniowo-nadgarstkowy stanowi część dna kanału nadgarstka. To tu przebiega nerw pośrodkowy, który zapewnia unerwienie czuciowe i ruchowe dłoni [1].
Jak dbać o staw promieniowo-nadgarstkowy?
Nadgarstek jest bardzo ruchomą strukturą, którą czasami nawet przez nieuwagę można uszkodzić. Dlatego, by utrzymać sprawność nadgarstka, warto zadbać o kondycję stawu promieniowo-nadgarstkowego. Podstawą jest unikanie gwałtownych ruchów, które mogłyby naruszyć tę strukturę. Nie zaleca się również wykonywania jednostajnych i powtarzalnych ruchów ręką przez długi czas. Ważne jest dbanie o zbilansowaną dietę, która dostarczy do organizmu witaminy i składniki mineralne wspierające zdrowie stawów. Jeśli codzienne posiłki nie zaspokajają zapotrzebowania na podstawowe składniki odżywcze, można przyjmować suplement diety wspomagający funkcjonowanie stawów, kości i mięśni*. Produkt 4Flex® zawiera łatwo przyswajalny hydrolizat kolagenu FORTIGEL® w formie saszetek z proszkiem, który można rozpuścić w wodzie, mleku lub jogurcie [6].
Najczęściej zadawane pytania:
1. Co wchodzi w skład stawu promieniowo-nadgarstkowego?
Staw promieniowo-nadgarstkowy to staw bliższy ręki, który składa się z panewki i główki stawu. Pierwszą strukturę tworzy powierzchnia nadgarstkowa kości promieniowej oraz krążek stawowy. Natomiast główka stawowa zbudowana jest z kości szeregu bliższego nadgarstka: łódeczkowatej, księżycowatej i trójgraniastej.
2. Jakie ruchy są w stawie promieniowo-nadgarstkowym?
Ruchomość stawu promieniowo-nadgarstkowego obejmuje wykonywanie ruchów w płaszczyznach:
- strzałkowej – zginanie grzbietowe 70° oraz zginanie dłoniowe nadgarstka 75-80° (w kierunku grzbietu lub wnętrza dłoni);
- czołowej – odwodzenie w stronę kości promieniowej 20° oraz przywodzenie w stronę kości łokciowej 40°.
3. Czy można pić 4Flex® na staw promieniowo-nadgarstkowy?
Suplement diety 4Flex® to produkt przeznaczony właśnie dla osób, którym zależy na utrzymaniu dobrej kondycji stawów*. Sprawdzi się również, jeśli chcesz zadbać o staw promieniowo-nadgarstkowy, aby zachować jego sprawność. Opatentowana, zhydrolizowana forma cząsteczki FORTIGEL® ma optymalną wielkość, dzięki czemu preparat lepiej się wchłania [6].
*Białko przyczynia się do wzrostu i utrzymania masy mięśniowej. Witamina C pomaga w prawidłowej produkcji kolagenu w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania chrząstki i kości.
Bibliografia:
- Aleksandrowicz R., Ciszek B., Krasucki K., Anatomia człowieka – repetytorium na podstawie Anatomii człowieka A. Bochenka i M. Reichera, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Radlak K., Nadgarstek, 2024: witryna internetowa: https://fizjoterapeuty.pl/anatomia/nadgarstek.html, dostęp: 24.09.2024.
- Radlak K., Staw promieniowo-nadgarstkowy, 2019: witryna internetowa: https://fizjoterapeuty.pl/anatomia/staw-promieniowo-nadgarstkowy.html, dostęp: 24.09.2024.
- Fiodorenko-Dumas Ż. i in., Kinezyterapia w praktyce fizjoterapeuty, 2010: 62-63.
- Grabska E. i in., Edukacja i reedukacja funkcji ręki [w:] Zdrowie człowieka w ontogenezie. Tom I. Aspekty biomedyczne, 2020: 98-99.
- Witryna internetowa: https://4flex.pl/suplementy-diety-4flex/4flex/
